"Газрын бирж" хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдлаа
Барилга хот байгуулалтын яаман дээр 2016.11.24-ний өдөр “Газрын бирж” хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдлаа. Тус хэлэлцүүлэгт Барилга хот байгуулалтын сайд Г.Мөнхбаяр, Барилга хот байгуулалтын яамны хот байгуулалт газрын харилцааны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Гүнболд, Газар зохион байгуулалт, геодези, зураг зүйн газрын Удирдлага хамтын ажиллагааны хэлтсийн дарга Р.Ганхуяг болон ХЗДХЯ, СЯ, ХХААХҮЯ, Үндэсний хөгжлийн газар, Төв, сэлэнгэ аймгийн газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газрын төлөөлөгч нар оролцлоо. Хэлэлцүүлгийг зохион байгуулснаар газрын биржийн талаарх нэгдсэн ойлголтод хүрэх, Газрын биржийн ажиллах журам, төсөл болон газрын биржийн программ хангамжийг ажиллуулахад иргэд байгууллагаас санал авч тэдгээрийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд онцгой үр нөлөөтэй гэж үзэж байлаа.
2002 онд одоогийн хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй “Газрын хууль” шинэчлэгдэн газрын харилцааны шинэ үе эхэлсэн юм . Газрын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.4 дэх заалтад Засгийн газрын бирж байгуулах ,ажиллах журмын тогтоож , түүний чиг үүрэг , хамрах хүрээг журам батлан зохицуулахаар хуульчилсан.
Түүнчлэн газрын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.2.7 дахь заалтын газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын бүрэн эрхэд “Газрын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын бүхэн эрхэд “газрын биржийн үйл ажиллагааг зохих журмын дагуу зохион байгуулах” гэж тусгасан хэдий ч өнөөг хүртэл эдгээр хуулийн заалтыг хэрэгжүүлж эхлээгүй байна . Барилга хот байгуулалтын яам нь Газрын тухай хуулийн 4-р зүйлийн 4.1.3 дах заалтад заасан газрын талаар төрөөс баримтлах “ Газар өмчлөх, эзэмших ашиглахад шударга ёс, тэгш байдлыг хангах “ зарчмыг удирдлага болгон мөн хуульд заасны дагуу газар өмчлүүлэх, ашиглах, эзэмшүүлэх эдгээр эрхийг шилжүүлэх үйлчилгээг шуурхай, ил тод , дэвшилтэт техник, технологийг ашиглан зохион байгуулах зорилгоор “ Газрын биржийн ажиллах журам”-ын төслийг боловсруулж, засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл ажлыг зохион байгуулж байна . Дээр дурдсан зарчим шаардлага, газрын харилцааны тухай хууль тогтоомжид заасны дагуу иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагуудад газар өмчлүүлэх, эзэмшүүлэх, ашиглуулах, дуудлага худалдаа төсөл сонгон шалгаруулалт болон иргэн, хуулийн этгээдийн хүсэлтээр газрыг эзэмших өмчлөх, ашиглахтай холбоотой үйл ажиллагааг цахим хэлбэрээр зохион байгуулах, цахим мэдээллийн сангаас лавлагаа, мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх чиг үүргийг бирж гүйцэтгэх замаар одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хууль тогтоомжын хүрээнд ажиллах бөгөөд харилцаанд оролцогч иргэн , хуулийн этгээд мэдээлэл авах болон төрийн үйлчилгээ авах эрхийг хангахтай холбоотой үйл ажиллагаа нь орон зай цаг хугацаанаас үл хамаарах , бага хугацаа зарцуулах нөхцлийг бүрдүүлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой юм. Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд газрын цахим биржийг ажиллуулах эрх зүйн орчинг бүрдүүлж, газрын дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалт, түрээс , барьцааг цахимаар зохион байгуулж , оролцогч талуудыг эрхийг тэгш байдлаар хангаж , эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах тухай арга хэмжээ тусгагдсан.
Барилга , хот байгуулалтын яамнаас “ Газрын биржийн ажиллах журам”ын төслийг боловсруулахдаа газрын биржийг газрын зах зээлд оролцогч иргэн ,аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын арилжаа хийх боломж нөхцлөөр хангасан, арилжааны цахим мэдээллийн систем байхаар холбогдох журмын төслүүдийг боловсруулаад байна.
Хэдийгээр зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд шилжиж, газрын хувийн өмчийн харилцаа үүсч, газрын зах зээл бүрэлдэн бий болж байгаа ч оролцогч талуудын хувьд мэдээлэл хаалттай газрын зах зээлийн бодит, тэгш шударга үнэ тогтоогүй , үнийг төрөөс хатуу тогтоосон хэвээр байна .
Газар ,түүн дээрх үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнэ ханш эрэлт хэрэгцээ , ханган нийлүүлэлтийг жигд тогтвортой байлгах , энэ талаарх мэдээллээр олон нийтэд үйлчилгээ үзүүлэх, газраар дамжуулж иргэдийг хөрөнгөтэй болгох, ядуурлыг бууруулахад төрийн зүгээс тодорхой арга хэмжээ авах шаардлагатай бөгөөд энэхүү ажлыг газрын биржээр дамжуулан хэрэгжүүлэх боломжтой . Газрын биржийн эдийн засгийн ач холбогдол бол газрын зах зээлийн ханшийн өөрчлөлтийг тухай бүрт мэдээлж байхаас гадна цаашид Засгийн газар болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг биржээр дамжуулан олж авах , ипотекийн зээлийн урьдчилгаа босгох , газраар баталгаажсан үнэт цасыг ч бий болгох боломжтой юм.
“ Газрын биржийн веб хандалттай программ хангамж “ нь газрын дуудлага худалдаа , төсөл сонгон шалгаруулалт, газрын худалдаа , түрээс, барьцааны бүртгэл, үнийн мэдээ цуглуулах , дүн шинжилгээ хийх зэрэг үйл ажиллагаануудыг цахим хэлбэрээр зохион байгуулах үндсэн зорилготой бөгөөд админ, хэрэглэгчийн гэсэн үндсэн зорилготой бөгөөд админ ,хэрэглэгчийн гэсэн үндсэн 2 хэсэгтэй байна. Мөн газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах,өмчүүлэх төсөл сонгон шалгаруулалт , газрын худалдаа, түрээс ,барьцаа ,газар үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийн мэдээ цуглуулах, тайлан нэгтгэх үндсэн 6 модультай болно.
Газрын биржийн ажиллах журмын төсөлд газрийн биржийн үндсэн үйл ажиллагааг дараах байдлаар тодорхойлж, цахим хэлбэрээр тусгасан.
- Төрийн өмчийн газрыг дуудлага худалдаа болон төсөл сонгон шалгаруулах журмаар өмчлүүлэх эзэмшүүлэх, ашиглуулах,
- Иргэн хуулийн этгээдийн газар эзэмших дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалтаар бусдад шилжүүлэх, зуучлах
- Монгол улсын иргэний өмчилсөн газрыг худалдах
- Газар эзэмших эрхийн эрхийн барьцааны лавлагаа гаргах
- Газар үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийн мэдээллийн санг эрхлэх , олон нийтэд мэдээлэх
Дээр дурдсанчлан үйл ажиллагааг зохион байгуулахдаа эрх бүхий Засаг даргын шийдвэрийг үндэслэх бөгөөд ямар нэгэн ажлын давхардал үүсэхгүй гэж үзсэн. Мөн холбогдох хууль тогтоомжинд нийцэж байгаа болно.
Хууль тогтоомжийн шаардлага хангасан газрын эрхийг биржийн программ хангамжийг ашиглан арилжих бөгөөд биржийн үйл ажиллагаанд байнга хяналт , хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаалах нөхцөл бүрдэх юм.